kutubhona

«لاَ صَلاَةَ لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ»

«Ким фотиҳатул Китоб (Фотиҳа сураси)ни ўқимаса намози намоз бўлмайди» дедилар. Буни баъзилар Пайғамбаримиз с.а.в саҳиҳ намоз бўлмайди деган маънони қасд қилдилар, деб тушунишиб: Фотиҳа сурасини ўқиш намоз рукнларидан биридир, кимки уни ўқимаса намози ботил бўлади, дейишди. Бошқалар эса Пайғамбаримиз с.а.в комил намоз бўлмайди деган маънони қасд қилдилар, деб тушунишиб: Фотиҳани ўқиш намоз рукнларидан бири эмас, балки Қуръонни қироат қилиш рукндир. Шунинг учун Фотиҳани ўқимай Қуръондан ҳар қандай оятни ўқиса намози саҳиҳ бўлади, деган фикрни билдиришди. Шунингдек Набий с.а.в.нинг Насоий ривоят қилган:

«لاَ يُقْتَلُ مُؤْمِنٌ بِكَافِرٍ، وَلاَ ذُو عَهْدٍ فِي عَهْدِهِ»

«Мўмин кофир сабабли ўлдирилмайди ва аҳд эгаси аҳди борасида ўлдирилмайди», деган сўзлари ҳақида ҳам ихтилоф қилишди. Бир жамоат бу ҳадисни «мусулмон агар бир кофирни ўлдириб қўйган бўлса у бунинг учун ўлдирилмайди, балки унга таъзир берилади, холос. Масалан ҳибс қилинади. Чунки Росулуллоҳ с.а.в.нинг: «Мўмин кофир сабабли ўлдирилмайди», деган сўзидан унинг ўлдирилмаслиги очиқ кўриниб турибди», деб тушунишган бўлса, бошқалар «бунда ҳарбий (уруш ҳолатидаги) кофир билан зиммий кофир фарқланади. Мусулмон агар зиммий кофирни ўлдириб қўйган бўлса ўзи ҳам ўлдирилади. Муоҳид (аҳднома тузган) кофир ва омонлик сўраган кофир ҳақида ҳам шундай бўлади. Аммо мусулмон ҳарбий кофирни ўлдириб қўйса у бунинг учун ўлдирилмайди. Чунки Росулуллоҳ с.а.в.нинг шу ҳадиснинг ўзидаги: «аҳд эгаси аҳди борасида ўлдирилмайди», деган сўзи шунга далолат қиляпти. Демак унинг маъноси мусулмон кофир сабабли ўлдирилмайди, аҳд эгаси ҳам кофир сабабли ўлдирилмайди, демакдир. Аҳд эгаси кофир бўлгани учун демак кофир калимаси ҳарбийни англатиши аниқ. Яъни муоҳид кофир ҳарбий кофир сабабли ўлдирилмайди. Демак ҳадиснинг маъноси: мусулмон ҳарбий кофир сабабли ўлдирилмайди ва аҳд эгаси ҳам ҳарбий кофир сабабли ўлдирилмайди, демакдир. Бундан мусулмон агар ҳарбий кофирдан бошқасини ўлдириб қўйса ўзи ҳам ўлдирилади ва аҳд эгаси ҳам ҳарбий кофирдан бошқасини ўлдириб қўйса ўзи ҳам ўлдирилади, деган маъно